به نقل از «همشهری آنلاین»

عید فطر حرم رضوی در آیینه تاریخ

تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۰۵۷۴۱۴

به گزارش همشهری‌آنلاین،  نکته برجسته هر یک از آیین‌هایی که به مناسبت عید فطر در حرم مطهر رضوی برگزار می‌شده حضور پرشور زائران و مجاورانی بوده که به عشق امام رضا(ع) به صحن و سرای آن حضرت می‌شتافتند و عرض ارادت خود را به ساحت آن حضرت اعلام می‌کردند.

شاهد بارز آیین‌های عید فطر در حرم مطهر رضوی وجود اسنادی معتبر در مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که به تشریح جشن‌ها و مراسم ویژه این روز از دوره صفویه تاکنون می‌پردازد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بر اساس اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی پیشینه مکتوب برگزاری آیین عید فطر در حرم مطهر رضوی به ۴۱۵ سال پیش باز می‌گردد.

به گفته مدیر امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی قدیمی‌ترین سند درباره برپایی آیین عید فطر در حرم امام رضا(ع) مربوط به سال ۱۰۲۱ هجری قمری در دوره صفوی است که در این مرکز نگهداری می‌شود.

ابوالفضل حسن‌آبادی گفت: اسناد مکتوب مربوط به عید فطر به چگونگی برگزاری این آیین در حرم مطهر رضوی می‌پردازد و در قدیمی‌ترین سند مربوط به عید فطر به اعطای خلعت به خطیب آستان قدس رضوی اشاره شده است.

وی ادامه داد: نقاره‌زنی و برگزاری جشن عید از دیگر آیین‌هایی بوده که در اسناد مذکور در دوره‌های مختلف به آن اشاره شده است.

آشنایی با آداب و رسوم ماه رمضان در خراسان رضوی

حسن‌آبادی اضافه کرد: اسناد نشان می‌دهد که جشن‌های عید فطر در دوره‌های مختلف به نحو یکسانی برگزار نشده و هر کدام همراه با رسم و رسوم خاصی بوده اما در اغلب این اسناد هزینه‌های مربوط به برگزاری جشن و تعطیلی برخی مستغلات ذکر شده است.

مدیر امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی باشکوه‌ترین جشن‌های عید فطر در حرم مطهر رضوی را مربوط به دوره قاجار ذکر و بیان کرد: در این اسناد اشاره‌ای به برپایی نماز عید فطر در حرم مطهر نشده که علت آن می‌تواند برپایی نماز در مصلای مشهد باشد.

حسن‌آبادی تعطیلی مکتب‌خانه، چراغانی حرم و روشن نگاه داشتن چراغ‌های هر دو صحن (قدیم و جدید) تا صبح را از دیگر سنت‌های رایج در شب عید فطر در دوره قاجار برشمرد.

عید فطر در نسخ خطی آستان قدس رضوی

نسخه‌های نفیس خطی و چاپ سنگی با موضوع عید فطر در گنجینه کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که قدمت برخی نسخه‌ها به قرن هفتم هجری قمری می‌رسد.

مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی مجموعه‌ای افزون بر ۱۰۰ هزار نسخه خطی نفیس در موضوعات گوناگون در اختیار دارد که بخشی از این نُسخ به موضوع عید فطر اختصاص یافته است.

نسخه‌ای از "مختصر مصباح" یا "مصباح صغیر" از مهمترین این نُسَخ است که در قرن پنجم قمری توسط "محمدبن حسن طوسی" تألیف و در قرن هفتم هجری قمری کتابت شده است.

این اثر به موضوعاتی چون نماز عید فطر، ادعیۀ ماه رمضان، زکات، فطریه، شب‌های قدر، ادعیۀ سحر و مسائلی از این دست پرداخته است و به خط نسخ ۱۷ سطری بر کاغذ حنایی کتابت شده است.

این نسخه دارای حاشیه و نسخۀ تصحیح و مقابله‌شده است و ضمیمۀ آن، هشت برگ ادعیه شامل ادعیۀ سحر همچون دعای ابوحمزۀ ثمالی است.

"صومیه" دیگر اثر این مجموعه به زبان فارسی است که در موضوع نیت روزه، عید فطر و شب قدر، در قرن دهم به دست حیدر طبسی تألیف شده و در سال ۹۶۳ قمری به خط نستعلیق ۱۹ سطری بر کاغذ نخودی، در یزد کتابت شده است.

همچنین "لوامع المتقین" که نام دیگر آن، "لوامع صاحبقرانی" یا "لوامع قدسیه" است از علامه "محمدتقی مجلسی" یکی دیگر از نفایس این مجموعه به زبان فارسی است که در فضیلت ماه رمضان، ثواب افطار، قضای روزه، تکبیر شب عید فطر و  اعتکاف در قرن ۱۱ قمری تألیف شده و وقفی نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۵ قمری است.

"جعفریه" یا "واجبات الصلوه"، تألیف محقق کرکی در سال ۹۱۷ قمری و کتابت شده در سال ۹۱۸ قمری شامل مقدمه و خاتمه و چهار باب در واجبات و مستحبات نماز از جمله نماز عید فطر و نیز آثاری همچون "خطب فطر و اضحی" به زبان عربی به تاریخ تألیف و کتابت قرن سیزدهم قمری، "خطبۀ عید فطر" به زبان فارسی به کتابت قرن ۱۳ قمری و "خطبۀ عید فطر" به زبان عربی به کتابت قرن ۱۴ بر اوراق طوماری، بخشی از دیگر نفایس خطی گنجینه رضوی در این موضوع است.

همچنین در مجموعه نسخ چاپ‌ سنگی، "عمده‌الکلام فی بیان الحلال و الحرام" به ضمیمۀ "خیرالکلام فی مسائل ‌الصیام" در موضوع روزه، عید فطر و فطریه، به زبان اردو و عربی چاپ سال ۱۲۶۶ هجری قمری و نیز رسالۀ عملیه "تحفه المصلین" به ضمیمۀ "نزهه الناظرین الماهرین" در موضوع روزه، رمضان، عید فطر و نماز عید فطر به زبان فارسی و اردو چاپ سال ۱۲۷۱ هجری قمری در کانپور که هر دو نسخه اهدایی مقام معظم رهبری است از نفایس نسخ چاپ سنگی در موضوع عید فطر به شمار می‌رود.

عید فطر متفاوت آستان قدس رضوی در سال جاری

به گزارش ایرنا، عید فطر سال ۱۳۹۹ در تاریخ آستان قدس رضوی به ثبت خواهد رسید زیرا پس از قرن‌ها برای نخستین بار است که در روز عید فطر درهای حرم مطهر به روی زائران بارگاه منور رضوی بسته است و نماز عید در این صحن و سرا برپا نمی‌شود.

کرونا امسال عید فطر متفاوتی را برای مردم مشهد و خراسان رضوی رقم زد و حسرت برپایی نماز عید و شرکت در جشن‌های این روز را بر دل شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) باقی گذاشت.

با این حال به همت مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی، ویژه برنامه‌های عید سعید فطر در حرم مطهر رضوی به صورت زنده از حرم مطهر رضوی از شبکه‌های مختلف سیما پخش شد.

هم‌زمان با فرارسیدن شب عید سعید فطر، ویژه برنامه "ایوان خدا" سوم خرداد ماه ساعت ۲۱ الی ۲۴ بامداد از شبکه افق سیما به صورت زنده از حرم مطهر رضوی بر روی آنتن رفت.

شب گذشته ویژه برنامه دیگری با عنوان "عید سعید فطر" با شعرخوانی «صابر خراسانی» از شبکه یک سیما پخش شد، همچنین دعای وداع با ماه مبارک رمضان توسط سعید حدادیان؛ مداح و ذاکر اهل‌بیت(ع) قرائت و از شبکه یک سیما به صورت زنده پخش شد.

کد خبر 514526 برچسب‌ها استان خراسان رضوی آستان قدس رضوی رمضان

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: استان خراسان رضوی آستان قدس رضوی رمضان مرکز اسناد آستان قدس رضوی عید فطر در حرم مطهر رضوی زبان فارسی نماز عید فطر عید فطر هجری قمری کتابت شده عید فطر جشن ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۰۵۷۴۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رونمایی از ۴۰۰ هزار سند خلیج فارس در آرشیو ملی هند

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ از دهلی نو، در مراسمی با حضور سفیر، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و جمعی از اساتید دانشگاه های هند از دهها جلد کتاب حاوی اسناد تاریخی خلیج فارس در آرشیو ملی هند رونمایی شد.
سه هزار کیلومتر آنطرف تر از خلیج فارس ایران در آرشیو ملی هند اسنادی نگهداری می‌شود به قدمت تاریخ و به زبان فارسی.
آرشیو ملی هند با نگهداری بیش از ۱.۴ میلیون سند فارسی، یکی از مهم‌ترین مراکز اسناد فارسی در هند به شمار می‌رود.
در میان این اسناد، مجموعه اسناد خلیج فارس از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و اطلاعات ارزشمندی را از تاریخ، سیاست و روابط منطقه در دوران حضور بریتانیا ارائه می‌دهد.
برخی اساتید دانشگاه های هند معتقدند جذابیت های گردشگری، منابع بزرگ نفت و گاز و اهمیت بسیار زیاد موقعیت جغرافیایی خلیج فارس باعث شده است که قدرت‌های فرا منطقه‌ای برای چپاول ثروت کشورهای حوزه خلیج فارس نقشه هایی برای تداوم حضورشان طراحی کنند.
از جمله اهداف رونمایی از مجموعه اسناد آرشیو ملی هند درباره خلیج فارس، ماندگاری بیشتر و در دسترس بودن این اسناد چاپی و دیجیتالی در مراکز تحقیقاتی جهان برای پژوهشگران و علاقه مندان است.
تعداد اسناد خلیج فارس در آرشیو ملی هند ۳۹۰ هزار فقره است که در قالب ۳۵۰ جلد به صورت چاپ همانند به همراه فهرست اجمالی گردآوری شده است.

 

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

اظهارات :
محمد بهزادی - کارشناس اسناد مرکز بین المللی میکرو فیلم نور
آصف نواز - استاد دانشگاه همدرد دهلی
انیس الرحمن - استاد دانشگاه ملی اسلامی هند